La kataluna lingvo dum la lastaj jaroj

(Rekta transkribo el NUNTEMPE)

Dum dek jaroj, de 2003 al 2013, de kiam oni havas la lastajn datumojn, la kataluna lingvo perdis 300mil kutimajn parolantojn en Katalunio. Malgraŭ ĉi tio, la nombro da junuloj, kiuj havas la katalunan kiel kutiman lingvon, inter la jaroj 2008 kaj 2013 kreskas de 31.5% al 36.4%. Ĉi tiuj estas kelkaj el la datumoj de InformeCAT 2018 kiujn publikigis la 8an de junio Plataforma per la Llengua, la neregistara organizaĵo kiu defendas kaj zorgas pri la kataluna lingvo.

La analizado pri ĉi tiuj datumoj kondukas al la konkludo ke dum ĉi tiu periodo malkreskis la nombro da parolantoj de la kataluna, kaj en absolutaj kaj en relativaj nombroj, sed la absoluta nombro de homoj kiuj kapablas paroli la katalunan restas sur 10 milionoj.

La prezidanto de Plataforma per la Llengua, Òscar Escuder, diris ke “la venontajn jarojn karakterizos la fakto ke la kono pri la kataluna lingvo estos ĝenerala, sed la socia uzado de la lingvo estos pli alta aŭ malpl alta depende de la konteksto, la komunika situacio, la teritorio kaj, precipe, la lingva konduto de la parolantoj”. Sur ĉi tiu direkto kaj laŭ alia datumo de la informo, pli ol 70% de la homoj en Katalunio kaj Balearaj Insuloj kiuj scipovas la katalunan, ŝanĝas je lingvo kiam al ili oni kontestas en la kastilia.

Escuder emfazis ke “estas grave ke de gepatroj al gefiloj, de geavoj al genepoj, inter geamikoj, oni konservu la katalunan kiel komunan lingvon de nia vivo kaj de niaj ĉiutagoj”, ĉar tiu estas pla plej natura maniero fari ke nia lingvo estu viva kaj utila. La informo enhavas ankaŭ la pozitivan datumon ke 56% de la gefiloj de la enmigrintoj kiuj alvenis Katalunion, tio estas la dua generacio, parolas la katalunan kun siaj gefiloj.

Pri la lerneja sistemo, la informo diras ke tiuj parolantoj de la kastilia kiuj ĉeestas katalunlingvajn lernejojn regas je 20% (kaj eĉ en superaj matematikaj kapabloj) pli multe ol tiuj kiuj ne lernas en katalunlingvaj lernejoj.

En Valencilando komenciĝas lingva instrumodelo kiu enkondukos 100 000 lernejanojn al la lernado de la kataluna lingvo.

La parolantoj de la kataluna lingvo estas 68.7% el la tuta loĝantaro de la teritorioj de la kataluna lingvo, kaj la homoj kiuj asertas ke ili komprenas la lingvon kreskas ĝis 91.5%. Se en 2003 2milionoj 584mil 900 homoj pli aĝaj ol 15 jaroj havis la katalunan kiel kutiman lingvon, en 2013 havis ĝin 2 250 300. La kastilia lingvo evoluis de 2 650 300 kutimaj parolantoj al 3 172 600.

En la Aragona Strio 49.6 % de la loĝantoj kutime parolas la katalunan por paroli kun la amikoj. Oni povus aldoni 12.5% da homoj kiuj en sama proporcio uzas la kastilian. Pro ĉi tiu 62.3%, la Aragona Strio estas la regiono kie plej multaj homoj uzas la katalunan lingvon en siaj amikaj rondoj, super Andoro (54.1%), Balearaj Insuloj (49.1%), Katalunio (47.6) kaj en la historie katalunlingvaj regionoj de Valencilando (43.6%). En Algero, 19.0% de la homoj kutime parolas la katalunan kun siaj amikoj.

Amaskomunikado

Kreskas la konsumado da radio, televido, kino, teatro, libroj, muziko kaj revuoj en la katalauna lingvo. La jaro 2017 postlasis la pozitivan detalon ke ekfunkciis publika televido katalunlingva en Valencilando (À Punt), en Norda Katalunio homoj povas nur spekti du minutojn tage da kataluna lingvo en la franca publika televido.

Malmultaj helpoj

La publika administracio malhelpas la katalunan lingvon. Ĉi tio okazas, ekzemple, en la publikaj helpoj al muziko en Katalunio. Pli konkrete, la 60.7% da publikaj subtenoj al muziko estis destinitaj al projektoj kie la kataluna lingvo estas sub 25%. Samtempe, ili restas limigitaj al grupoj aŭ agantoj kies oficiala rezido estas en Katalunio, tiel ke restas ekster ili ĉiuj projektoj de aliaj partoj de la lingva teritorio.

Industrio kaj aŭto

Dum la jaro 2017, en Katalunio, Valencilando kaj Balearaj Insuloj oni vendis 361mil 648 novaj aŭtoj (29% el la vendoj de la tuta regno Hispanio), kaj kun Andoro la sumo atingas 364mil 334. Ĉi tio signifas ke en 2017, nur tie kie la kataluna lingvo estas oficiala, oni vendis pli multajn aŭtojn ol en Svislando, Ĉeĥio kaj Portugalio. Sed la diferenco kun ĉi tiuj merkatoj estas ke la kataluna lingvo estas la nura lingvo kiu preskaŭ forestas en retpaĝoj, katalogoj, biriloj muntitaj en aŭtoj aŭ en la plurmedia sistemo.

Libroj kaj diskoj

En 2016 la kataluna lingvo atingis historian nombron en la produktado da diskoj en la kataluna lingvo, kiu superis la milon (1 050 produktitaj diskoj). La absoluta nombro da libroj eldonitaj en la kataluna lingvo estis de 11 343 titoloj en 2016. La eldona sektoro spertis ankaŭ kreskon de vendoj por tria sinsekva jaro, je konsiderinda 3.6% kompare kun la antaŭa jaro, laŭ datumoj de Katalunio kaj Valencilando liveritaj de la Asocio de Eldonistoj en la Kataluna Lingvo. La vendoj kreskis sen kresko da titoloj kompare kun la jaro 2015, kio indikas ke la eldonaĵoj vendiĝis pli multe.

Radio kaj kino

Sep el dek aŭskultantoj aŭdas radion en la kataluna lingvo. La konsumo da revuoj en la kataluna lingvo kreskis je 15.8%. La konsumo da kino en la kataluna kreskis je 2.7% kompare kun la antaŭa jaro. La konsumado de kinartaj filmaĵoj en interreto (21.1%) superas tiun de kinejoj (7.3%). Dum la lastaj du jaroj oni kreis kvin ludojn por PlayStation 4 kun versio en la kataluna lingvo.

Bankoj

Dum la lastaj jaroj multaj lokaj bankoj en kiuj oni laboris en la kataluna lingvo kunfandiĝis en grandaj bankoj kiuj laboras ĉefe en la kastilia, kio malmultigis la uzadon de la kataluna lingvo la oficejoj. La lingvo malkreskis je naŭ punktoj en Balearaj Insuloj kaj 12, en Katalunio.

Magistroj

Plimultiĝis la proporcio da magistroj en la kataluna lingvo en la katalunaj publikaj universitatoj por la unua fojo dum kvin jaroj. La kataluna estas la lingvo kiun oni plej multe lernas: 17% el la studentoj registras sin en kursoj por lerni ĝin