Victi vincimus (venkitaj ni venkis)

"Iom antaŭ la disfalo de Barcelono, la generalo Villarroel komisiis iun asistanton, Martí Zubiria, iri al ekstero kun la misio konvinki la markison Poal konduki siajn trupojn en la urbon ĉar la atako de la burbonoj estis tuj okazonta. Poal rifuzis la proponon, asertante ke tio estus senutila peno. Ili arde diskutis, tiom ke eĉ la akompanantoj de Zubiria decidis resti ĉe Poal. En tiu preciza momento, Zubiria estis la barcelona armeano kiuj plej bone konsciis ke Barcelono estis jam komdamnita. Kion li faris?  Li revenis al la urbo.
Iamaniere, la suverenisman movadon oni povas interpreti kiel lukto inter ŝtataj fortoj kaj popolaj fortoj.
La scenaro permesas nuancojn, kompreneble: La ŝtato posedas ankaŭ popolbazajn organizojn kiuj ĝin subtenas kaj, siaflanke, la Generalitat (kataluna registaro) posedas instituciajn ilojn. Sed esence estas kiel dirite. La baza impulso de la suverenismo, ĝia spronfonto, venas el la socia bazo kaj la ĉefaj malhelpoj al ĝiaj depostuloj staras ĉe la ŝtataj institucioj kaj mekanismoj. Ŝtato kiu disponas pri povegaj instrumentoj. Ĝi havas la forton, la monopolon pri la forto; ĝi havas diskonigilojn, zelotojn kaj zelotajn diskonigilojn. Ĝi havas grandegan aron da iloj por premi homojn kaj kolektivojn. Male, la popolaj fortoj, al kiuj ĝi frontas, nur havas siajn korpojn, siajn volojn kaj sian memorganizemon. Kiel homoj, finfine, ili eraras, hezitas, posedas limigitajn fortojn. Kial Zubiria revenis al Barcelono?
Ni neniam scios. Verŝajne pro fideleco al Villarroel, al kelkaj konkretaj homoj. Mi ŝatas pensi ke li revenis pro la sama motivo kiu hieraŭ puŝis la homojn iri al la Kataluna Vojo. Ili ne faris tion ĉar ili pli malpli fidas je la venko de la revo, nek puŝis ilin ia fanatika impulso aŭ la deziro iun ĝeni. Ili iris, tutsimple, pro tiu humila sed profunda ĝojo kiu feliĉigas la homon pro la scio ke li/ŝi estas en la ĝusta tendaro."

Albert Sánchez Piñol, verkisto, aŭtoro de Victus.
Fragmento tradukita el artikolo aperinta en la ĵurnalo Ara, jaŭde la 12an de septembro 2013